Ölçme, bir büyüklüğün aynı cins başka bir büyüklükle karşılaştırılması demektir. Örneğin, herhangi bir büyüklüğün uzunluğunu ölçmek demek, bilinen bir metre ile o cismin boyunu karşılaştırmaktır veya o cismin boyu içinde kaç tane metre olduğunu araştırmaktır. İki nokta arasındaki uzaklığı ölçmek için uzunluk birimi olan metreyi, bir kütlenin ağırlığını ölçmek için kütle birimi olan kilogramı kullanırız. Ölçülecek büyüklükler değiştikçe bunlara ait birimler de değişmektedir. Yalnız bu büyüklüklerin ölçülmesinde birlik ve beraberliği sağlamak için uluslararası standart haline getirilen birimler sistemi kullanılır. Ayrıca her birimin alt ve üst katları vardır. Elektrik enerjisinin üretimi ve tüketimi sırasında bilgi akışını sağlamak ve gerekli bilgileri toplamak için ölçmeye ihtiyacımız vardır. Bir elektrik motorunun çektiği akımı bilirsek, kullanılacak iletkeni, sigortayı, aşırı akım rölesini uygun şekilde seçebiliriz. Bir elektrik tesisatının akım ve gerilim değerini bilirsek, buna uygun kablo seçmemiz daha kolay olur. Ayrıca ölçme sayesinde çeşitli cihazların onarımı ve arıza yerinin bulunması kolaylaşır. Kullandığımız elektrikli cihazın akımını, gücünü, gerilimini bilirsek, kullandığımız koruyucu ve ayarlayıcı elemanları daha güvenli şekilde seçebiliriz. Elektrik motoru, elektrikli ev aletleri gibi alıcıların özelliklerini ifade edebilmemiz, uygun koruyucu elemanlar seçebilmemiz, teknikerlerin kendi aralarında iletişimi sağlayabilmesi için, mutlaka ölçme işlemine ihtiyaç duyulur. Burada ölçmenin çok önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde çok değişik metotlar kullanılır. Bazı fiziksel büyüklükler yalnız mekanik yöntemlerle ölçülürken, bazıları elektriksel, bazıları ise elektronik yöntem ve cihazlarla ölçülür. Ölçü aletleri içinde en gelişmiş olanı elektronik aletlerdir. Yapıları daha karmaşık olmasına rağmen bazı üstünlükleri vardır. Bunların duyarlılıkları yüksek olup çok küçük genlikli işaretleri ölçebilirler. Giriş dirençleri çok büyük olduğundan, ölçülen devrede olumsuz etkileri azdır. Ayrıca elektronik cihazlarla ölçülen büyüklüklerin uzak mesafelere taşınması ve uzaktan izlenip kontrol edilmesi mümkündür.
ELEKTRİKSEL ÖLÇMELER VE ÖNEMİ
Elektrikle çalışan tüm makina ve cihazların düzenli olarak çalışmaya devam edebilmesi veya arızalandığında problemlerinin giderilebilmesi için, elektriksel ölçümlerinin yapılması gerekir. Elektriksel ölçmelerin birçok yararları olmakla birlikte en önemli olanları şunlardır.
1- Arızanın hangi elemanlarda olduğunun bilinebilmesi,
2- Elektronik elemanların sağlamlık kontrolünün yapılabilmesi,
3- Elektrik devresindeki kopuklukların tespit edilebilmesi,
4- Elektrik devresindeki kısa devrelerin bulunabilmesi,
5- Elektrik devresinin normal çalışmadaki elektriksel değerlerinin, arıza durumundaki değerlerle karşılaştırılabilmesi.
Fiziksel büyüklüklerin ölçülmesinde, her büyüklük için bir kriter (ölçü birimi) kullanılır. Örneğin, ısı ölçümü için santigrat derece ( 0C), kütle için kilogram (kg), kuvvet için Newton (N) gibi birimler kullanılır. Elektriki büyüklüklerin ölçülmesinde ise, elektrik birimleri kullanılır. Örneğin, elektrik akımı ölçü birimi amper (A), gerilim ölçü birimi volt (V), direnç ölçü birimi ohm (Ω) kullanılır.
