“Sıva üstü elektrik tesisatında, kabloların sıva üstünden iletimini sağlayan dekoratif görünümü ile kablo sistemlerini bir arada tutan kanal sistemine kablo kanalı denir.”
Elektrikçiler arasında kablo tavası, kablo taşıyıcısı, kablo tepsisi, kablo merdiveni olarak da adlandırılabilir.
Kablo kanalları kullanılmaz ise tesisat dağınık bir görüntü oluşturur. Bu durum hem güvenlik açığına sebebiyet verir, hem de ortamın ambiyansını bozar.
Kablo kanalları iç bina tesisatında kullanılabileceği gibi, elektrik panolarında da kullanılabilir. Delikli yapıları kolay kesilebilmelerini ve kabloların ısılarının dışarı atılabilmesini sağlar.
Kablo kanal sisteminde kanallar, taban sacına, tavana ve duvara monte edilir. Kablolar ise bu kanallar içerisinden çekilir. Kenarı daha yüksek olan kanallar, daha çok ana kontrol sistemlerinde veya data (veri) kablolarını döşemede kullanılabilir. Yatayda olduğu gibi dikeyde de yön değiştirebilmek için tüm genişliklerde kolay monte edilebilen iç-dış bükey, yatay köşe, T ve dörtlü kavşak parçaları gibi döşemede kullanılan yardımcı gereçleri mevcuttur.
Kanal döşemesinde dönüş kısımlarda modüler parçaları kanallara monte ederek daha rahat bir montaj yapılmaktadır. Data, aydınlatma ve haberleşme hattı kabloları ayrı bölümlerden çekilir. Bunun için kanal içerisine seperatör monte edilir.
Kablo kanallarının üç farklı çeşidi vardır:
Günümüzde sıva üstü tesisatında pratik, ucuz ve esnek yapıları nedeniyle PVC kanallar daha çok tercih edilmektedir. Delikli ve deliksiz tipte modelleri mevcuttur.
PVC kanallar 2-2.10-3 m boyunda, 16-20-32-40-60-65-75-80-85-100-105-120-130-140-150-170-195-200-300-400-500 mm genişliğinde ve 12,5-16-20-25-35-40-50-65 mm kanal yüksekliğinde, delikli ve deliksiz olarak yapılırlar. Delikli olanlar ısınan kablonun soğuması amacı ile kullanılır. Ray tipi kanallar duvar ve tavana monte edilen konsollar yardımı ile duvar ve tavana tutturularak döşeme yapılabilir.
Kullanılan kanal kapakları, kullanılan kanal ebatlarına göre tercih edilmelidir. Kanal içerisine seperatör konulduğunda her bölme için ayrı kanal kapağı takılarak daha büyük ebatta kanallar için kullanabiliriz.
PVC kanallarının avantajları şunlardır:
Korozyona uğramaz. Dayanıklıdır.
Kısa devre gibi bir durum oluşturmaz.
Hafiftir. Dolayısı ile taşınması, nakliyesi kolaydır ve ağırlık yapmaz.
Montajı, kesilmesi ve delinmesi kolaydır.
Dekoratif bir görünüme sahiptir.
Farklı renklerde üretilebilir. Dış tesisatla uyumlu renkler tercih edilebilir.
Kablo tavası, tavandan veya duvardan geçecek olan kabloların güvenli bir şekilde ve tek hatta taşınmasını sağlayan sistemdir. Kablo tavaları farklı genişlikte ve uzunlukta, delikli saclardan U profili halinde üretilir. Tavana aparat ile duvara ayak yardımıyla montaj edilir.
Busbar sistemi tavana montaj yapılmış kanallar ile baralı bir bağlantıyı sağlayan enerji dağıtım sistemidir. Bu sistem ile aydınlatma ve aydınlatma tesisatı ayrı ayrı veya aynı anda yapılabilir. Busbar sisteminde atöyle içerisinde bulunan makine ve panoların tümüne ulaşacak şekilde, içinde enerji taşıyan alüminyum veya bakır baraların bulunduğu kanallar döşenir.
Türkiye’de bu ürünler için “Kablo Tava Sistemleri ve Kablo Merdiven Sistemleri TS EN 61537:2007” standardı mevcuttur. Standart elektriksel ve/veya haberleşme sistem tesislerinde kabloların ve muhtemel diğer elektriksel teçhizatın desteklenmesi ve yerleştirilmesi için amaçlanmış, kablo tava sistemleri ve kablo merdiven sistemlerinin özelliklerini ve deneylerini kapsamaktadır. Bu şartlara uygunluk deney ve testler ile kontrol edilmelidir. Deneyler için genel şartlar standarda belirtilmiştir. Standartta, kablo tava sistemleri ve kablo merdiven sistemleri içerisinde yer alan sistem bileşenleri;
malzemeye göre
alev yayılmasına karşı dayanıklılığa göre
elektriksel süreklilik karakteristiklerine göre
elektriksel iletkenliği göre
korozyona karşı dayanıklılığa göre
sıcaklığa göre (nakliye, depolama, tesis ve uygulama şartları bakımın)
tavanın taban alanındaki delik oranına göre
merdiven taban alanındaki açıklık oranına göre
darbe dayanıklılığına göre
olmak üzere 9 ana sınıfa ayrılmıştır. Korozyona karşı dayanıklılık ve sıcaklığa göre sınıflandırmalar için detaylı bir ölçüt tablosu da verilmiştir.